Chłopcy mówili, nie mówiły!!!

Chciałam dzisiaj zwrócić uwagę na rolę sprawności artykulacyjnej, gramatycznej i leksykalnej mowy w podnoszeniu umiejętności komunikowania przez dziecko o swoich potrzebach i emocjach innym niż rodzice osobom, na umiejętność sprawnego komunikowania się zarówno z rówieśnikami jak i dorosłymi. Na początek przypomnę etapy rozwoju mowy dziecka.

• Czas od urodzenia do 1 roku życia nazywany jest okresem melodii
• Od 1 do 2 roku życia to okres wyrazu
• 2 - 3 rok życia jest okresem zdania
• A czas między 3 a 7 rokiem życia – okresem swoistej mowy dziecięcej.

Wszystkie one mają ogromne znaczenie w prawidłowym kształtowaniu się mowy, szczególnie okres zdania. Wydaje się być najważniejszym w rozwoju mowy dziecka, gdyż dziecko przyswaja sobie wtedy podstawy systemu leksykalnego, fonetycznego i morfologicznego języka. W późniejszym okresie tylko ją udoskonala, uczy się stosowania form gramatycznych i poprawnego brzmienia wyrazu. Jak więc widać, właściwe wzorce językowe, na których opiera swą edukację mają podstawowe znaczenie. Rozwój mowy zależy zatem od środowiska w jakim się dziecko wychowuje oraz jego psychofizycznego rozwoju. Pamiętajmy o tym, że wypowiedzi pięcio-, czy sześcioletniego (przedszkolnego/ ”zerówkowego”) dziecka przyjmują już formę realizacji wielozdaniowej. Dziecko chętnie opowiada o przebiegu jakiegoś wydarzenia, relacjonuje obejrzany film lub przewiduje fakty, które jego zdaniem mogą zaistnieć. W swoich wypowiedziach uwzględnia kolejność zdarzeń i zależności przyczynowo- skutkowe. Potrafi wyjaśnić znaczenie wielu słów. Potrafi opisywać przedmioty, podając ich charakterystyczne cechy oraz możliwości ich zastosowania. Nieprawidłowości gramatyczne zanikają. Dziecko dokonuje autokorekty i równie chętnie poprawia innych np. młodsze rodzeństwo. Wymowa doskonali się. Czasami można obserwować zjawisko tzw. hiperpoprawności, czyli jeśli wcześniej wymawiało [l] zamiast [r], teraz [r] pojawia się tam, gdzie należałoby artykułować [l]. Ma to miejsce częściej w wyrazach, w których są obydwa dźwięki np. mleko – [mreko], lustro – [rustro] itp. Dziecko wymawia też sz, ż, cz, dż. Wszystkie głoski dźwięczne brzmią dźwięcznie. Ustalenie się wymowy powinno być zakończone ostatecznie do 6 roku  życia. Powinno, ale często tak nie jest. Wiele dzieci ma kłopoty z opowiadaniem – opowiadają wyrazami, budują zdania krótkie, agramatyczne, nie połączone w jedną spójną całość. Nie zachowują chronologii zdarzeń, nie widzą związków przyczynowo-skutkowych. Dzieci bardzo często stosują wyrazy w niewłaściwej formie- np. dzieci poszli!!

Nie bez powodu zaznaczyłam na początku, że dziecko powinno komunikować o swoich potrzebach i emocjach osobom innym niż rodzice. Przecież podejmując edukację w oddziale przedszkolnym lub w klasie pierwszej, muszą porozumiewać się z wieloma różnymi osobami. Rola rodziców polega na tym, aby owa komunikacja mogła przebiegać bez zakłóceń. Nie narażajcie dziecka na stres z powodu braku zrozumienia go przez kolegów, czy opiekunów.