Dlaczego Kubuś mówi rower, Maciuś lowel, a Wojtuś jowej?

Właściwie wszyscy dobrze wiemy, że rozwój każdego człowieka przebiega odmiennym tempem, trybem, rytmem itp. Temu prawu podlega także nauka języka. Skoro więc dziecko też człowiek, nie spodziewajmy się, że wszystkie 3, czy 4 latki będą mówiły tak samo. Poza tym, że mówienie jest sprawnością, której trzeba się uczyć, jak wszystkich innych, ludzie (dzieci) mają różne temperamenty i odmienne predyspozycje. Człowiek uczy się języka poprzez obserwacje zachowań, słuchanie, kontakt z innymi ludźmi oraz emocje i zabawę. Jest to możliwe dzięki sukcesywnemu dojrzewaniu różnych organów mowy. Po urodzeniu żaden z nich nie jest jeszcze gotowy do swych czynności. Mowa wytwarza się dzięki skoordynowanej aktywności mięśni języka, warg, gardła, podniebienia, krtani i płuc. Dziecko ćwiczy narządy artykulacyjne poprzez czynności ssania, połykania, żucia itd. Zakładając, że wszystko funkcjonuje jak należy, w rozwoju mowy dziecka muszą (powinny) pojawić się następujące etapy:

• krzyk, wokalizacja a, o, e, u, y
• pierwsze nieświadome dźwięki (głużenie)
• świadome naśladowanie dźwięków, sylab (ok.6-7 miesiąca gaworzenie)
• do 1 roku dziecko wymawia p, b, m, n, t, d, k, ń, ś, ć, pierwsze słowa, np. mama, tata, da, baba
• 1- 2 rok życia dziecko wymawia p, pi, b, bi, m, mi, f, fi, w, wi, ń, ź, ć, dź, j, ki, gi, k, g, h, t, d, n, l, zastępuje sz, ż, cz, dż przez ś, ź, ć, dź, zastępuje r przez l lub j i często f przez ch np.: ziupa, siafa, ciapka, jowej, lyba, choka (foka)
• w 3 rok życia utrwala się s, z, c, dz, stosowane też w miejsce sz, ż, cz, dż (jest to tzw. seplenienie fizjologiczne). Może się pojawić r np.: rower, lowel lub jowej
• 4 lata - w izolacji prawidłowo wymawia sz, ż, cz, dz, r, ale w mowie spontanicznej nadal może seplenić
• 5 lat- ok. 80% 5-latków ma wymowę zupełnie zrozumiałą dla otoczenia
• 6 lat- mowa dziecka powinna być opanowana pod względem dźwiękowym, jednak bywa jeszcze daleka od doskonałości. Wyrazy bywają zniekształcone, występują uproszczenia grup spółgłoskowych, a głoski najtrudniejsze, jak: sz, ż, cz, dż czy r zastępowane są przez łatwiejsze: s, z, c, dz oraz l, j.
• wymowa 7 latka powinna być zgodna z normą osób dorosłych, czyli poprawna pod względem artykulacyjnym.

Jeśli zatem rozwój dziecka przebiega prawidłowo, osiąga ono poszczególne umiejętności, wystarczy jedynie stworzyć mu okazję i przestrzeń, aby mogło się spokojnie rozwijać. (Patrz zabawy, rady, wskazówki z wcześniejszych postów.) 

Następnym razem o tym, kiedy mamy do czynienia z opóźnionym rozwojem mowy.