W „Słowniku
pedagogicznym” W. Okonia znajdujemy definicję dojrzałości szkolnej jako „osiągnięcie przez dziecko takiego rozwoju
umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w
życiu szkolnym i opanowanie treści programowych”. Z kolei B. Wilgocka-Okoń
w „Gotowości szkolnej dzieci sześcioletnich” pisze, że „gotowość szkolną współcześnie rozpatruje się jako proces i efekt
współdziałania aktywności dziecka i aktywności dorosłych tworzących warunki do
uczenia się, jako efekt interakcji, „współgry” właściwości dziecka i
właściwości szkoły”. Co to oznacza w praktyce? Zgodnie
z Podstawą Programową Wychowania
Przedszkolnego (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z
dnia 30 maja 2014 r. (poz. 803) celem wychowania
przedszkolnego jest:
1. wspomaganie
dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych
potrzebnych dzieciom w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;
2. budowanie
systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w
tym, co jest dobre, a co złe;
3. kształtowanie
u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w
nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i
porażek;
4. rozwijanie
umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z
dziećmi i dorosłymi;
5. stwarzanie
warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci
zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych itd.
W obszarze „Wspomaganie rozwoju mowy oraz innych umiejętności
komunikacyjnych dzieci” dziecko kończące wychowanie przedszkolne i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1.
zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem
artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;
2.
mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji lub
komunikuje się w inny zrozumiały sposób;
3.
uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe
wypowiedzi o ważnych sprawach;
4.
w zrozumiały sposób mówi lub w inny sposób komunikuje o swoich
potrzebach i decyzjach. Oczywiście w kształtowaniu tych umiejętności obok nauczyciela
przedszkola aktywnie uczestniczą rodzice. Jak mogą pomóc swojemu dziecku?
·
zwracać uwagę na właściwą wymowę
·
bawić się w tworzenie rymów np. kot-
płot
·
dzielić słowa na sylaby, najpierw
krótkie, potem coraz dłuższe
·
określać położenie
głoski w wyrazie (na początku, w środku, na końcu)
·
wyszukiwać poznane
litery w tekstach drukowanych, np. w gazetach
·
utrwalać litery poprzez
dodawanie do samogłoski spółgłoski, np. do a dostawiamy spółgłoski; ma, pa, ta,
ka, da itp. Dziecko czyta sylabami, jeżeli nie umie pomagamy mu, nie czekamy,
aż będzie głoskować.
·
tworzyć i powtarzać słowne ciągi logiczne
np. nazwy owoców, warzyw, pojazdów, mebli itp.
·
czytać dzieciom np. bajki
·
odwzorowywać szlaczki i wzorki,
kalkować, pisać po śladzie, kreślić kształty graficzne w powietrzu
·
malować palcami, pędzlem, wydzierać,
wycinać, naklejać, modelować z gliny, plasteliny, ciastoliny, ciasta
·
rysować, kolorować, rysować
jednocześnie ręką lewą i prawą
·
nawlekać koraliki
Jeśli dziecko nie osiągnie dojrzałości to jego start
szkolny jest utrudniony. Nie współpracuje ono z nauczycielem. Jest niechętne,
nie zainteresowane zadaniami, bierne. Często musi pracować znacznie dłużej, osiągając
mierne efekty co potęguje zniechęcenie i powoduje frustrację.
